خلاصه ای از کتاب سرگذشت مسیحیت در ایران زمین (فصل چهارم)

ترجمۀ کامل عهدجدید به سریانی

تا پیش از سال ۴۳۱ ، چهار انجیل و بقیۀ کتاب های عهدجدید از یونانی به سریانی ترجمه شد. این ترجمۀ سریانی«پشیتا » می نامند.

تأسیس مدرسه الهیات در نصیبین ایران

در سال ۴۸۹ ، مدرسۀ اِدِسا به خاطر ترویج عقاید نستوری ، به دستور امپراطور بیزانس بسته شد و دانشجویان آن به کلیسای نستوری ایران پناه آوردند. بارصئوما به همراهی نرسای (نرسی یا نِرسِس)، مدیر مدرسه ادسا، ایشان را پذیرفتند و مدرسه ای در نصیبین (که در قلمرو ساسانیان قرار داشت )، برای ایشان و سایر داوطلبین دایر کردند.

این دانشجویان پس از کسب دانش در علوم الهی ، خصوصاً تفسیر کتاب مقدس ، به خدمات کلیسایی گمارده می شدند. این امر باعث شد از یک سو کلیسای ایران از نظر علمی تقویت گردد، و از سوی دیگر اعتقادات نستوری در این کلیسا قوام یابد .

اخلاقیات

مطالعۀ رویدادها و تحولات کلیسای ایران در این دوره، از دیدگاه اخلاقیات انجیل تأثرانگیز و تأسف بار است. اختلافات و رقابت های رهبران با یکدیگر، رهبران فاضلی نظیر بارصئوما، نمایانگر وضع روحانی و اخلاقی کلیسای ایران است .بارصئوما مستقیم یا غیرمستقیم مسئول شهادت بابویه می باشد.

در مورد بابویه نیز که در راه ایمان خود شهید شد، مطالبی نقل شده که حاکی از پول دوستی و رفتار غیرمنضبط او می باشد. خدمت کلیسا برای بسیاری از مقامات کلیسایی گویا وسیله ای برای ارضای حس جاه طلبی شان بود. چنین روحیه و منشی را نه فقط نزد رهبران کلیسای ایران در این دوره ، بلکه نزد رهبران کلیساها در همه جا و در همه دوران ها مشاهده می کنیم .

هر گاه و هر جا که کلیسا از نگریستن به مسیح به عنوان سَروَر و خدمت به او به خاطر عشق به او بازایستد، چنین وقایعی حتماً رخ می دهد. اگرچه چنین روحیه ای همواره در میان برخی از رهبران کلیسا به چشم می خورد، اما همیشه بوده اند رهبرانی که با پارسایی و پرهیزکاری کار خدا را به پیش برده اند. و مهم تر از آن ، در چنین مقاطع تاریکی از تاریخ کلیسا، همواره «  بقیتی» وجود داشته است که «نزد بعل زانو نزده اند» (رومیان۱۱: ۵- ۴)؛ همواره بوده اند کسانی که (لباس خود را نجس نساخته اند ) (مکاشفه۳: ۴).

 الهیات

درک این مطلب که کلیسای ایران مجبور شد رابطه خود را با کلیسای غرب قطع کند، چندان دشوار نیست. این ارتباط همواره موجب رنج و جفای کلیسای ایران بوده است .درضمن ، جای تعجب است که کلیسای ایران هیچ گاه بطور مستقل اعتقادات مشخصی شکل نداده است .

گویی رهبران کلیسای قلمرو ساسانیان از خود نظر الهیاتی خاصی نداشته اند و اصول اعتقادات شان همواره از غرب وارد می شده است. فراموش  نکنیم که اعتقادنامۀ نیقیه زمانی از سوی رهبران کلیسای ایران پذیرفته شد که حدود یکصد سال از تصویب آن می گذشت، آن هم به همت ماروتای غربی ! عقاید نستوریوس نیز از غرب وارد شد و ابداع کلیسای ایران نبود.