فیلیپ رسول و فیلیپ مبشر در کتاب مقدس چه کسی بودند؟

فیلیپ رسول، در فهرست افراد مشهور کتاب مقدس برای اکثر مردم جایگاه بالایی ندارد. در واقع، احتمالاً نمی دانستید که در عهد جدید دو فیلیپ وجود دارد. در این متن، بررسی میکنیم که درباره فیلیپ اول چه می دانیم و چه چیزی می توانیم از او یاد بگیریم.

در عهد جدید، چندین نفر با نام فیلیپ ذکر شده‌اند، اما دو نفر از برجسته‌ترین آن‌ها «فیلیپ رسول» و «فیلیپِ بشارت‌دهنده» هستند.

فیلیپ رسول یکی از دوازده حواری اصلی است که توسط عیسی مسیح انتخاب شده است. جزئیات زیادی در مورد اعمال فردی او در اناجیل ذکر نشده است. با این حال، چندین بار به او اشاره شده است، به ویژه زمانی که ناتنائیل را نزد عیسی آورد (یوحنا 1: 43-46) و در جریان تغذیه 5000 نفر، جایی که او با عیسی در مورد تدارکات تغذیه چنین جمعیتی بحث کرد (یوحنا 6: 5-7). نقش او را عمدتاً به عنوان پیروه‌ای می‌بینیم که در طول خدمت عیسی مستقیماً با او در تعامل است.

«فیلیپِ بشارت‌دهنده» که اغلب با عنوان «فیلیپِ شماس» شناخته می‌شود، در اعمال رسولان به عنوان یکی از هفت شمسی معرفی شده است که برای توزیع غذا و کمک به بیوه‌ زنان در کلیسای اولیه اورشلیم منصوب شدند (اعمال رسولان 6: 1-6). او نقش مهمی در گسترش اولیه مسیحیت در خارج از اورشلیم ایفا می‌کند. به طور قابل توجهی، او در سامره به تبلیغ انجیل می‌پردازد (اعمال رسولان 8: 4-13)، بعداً کتاب مقدس را برای یک خواجه اتیوپیایی توضیح می‌دهد، و او را تعمید می‌دهد، که رویدادی اساسی در گسترش انجیل به آفریقا است (اعمال رسولان 8: 26-40).

رسول یکی از دوازده حواری اصلی بود که به خاطر عمل‌گرایی و گاه شکاک بودنش در مسائل ایمانی شناخته می‌شد. با اینکه فیلیپ اغلب تصویر کلی از اینکه عیسی چه کسی بود و چه کارهایی از او برمی‌آمد را درک نمی‌کرد، اما با این حال، مسیح او را جستجو کرد، فراخواند و به عنوان چراغی برای امت‌ها و ستونی برای کلیسای خود برگزید.

بیشتر بخوانید : ایزابل در کتاب مقدس چه کسی بود و چه کارهایی انجام داد؟

فیلیپ رسول در کتاب مقدس

به غیر از فهرست کردن دوازده شاگرد عیسی که در متی ۱۰: ۲-۴، مرقس ۳: ۱۶-۱۹، لوقا ۳: ۱۶-۱۹ و اعمال رسولان ۱: ۱۳ یافت می شود، داستان های فردی که فیلیپ را به عنوان شخصیت اصلی نشان می دهند، تنها در انجیل یوحنا یافت می شوند.

از یک جهت، یوحنا انجیل خود را از دیدگاهی متفاوت و با تمرکزی مشخص نسبت به همکاران نویسنده‌اش در اناجیل نوشته است. او جزئیات، شخصیت‌ها و داستان‌هایی از زندگی و خدمت عیسی را در بر می‌گیرد که دیگران به آن‌ها اشاره نمی‌کنند. فیلیپ در چند مورد از این داستان‌ها به طور برجسته‌ای نقش‌آفرینی می‌کند.

علاوه بر این، فیلیپ که اهل بیت صیدا (یوحنا 1:44) بود، یعنی همان زادگاه اندریوس و پطرس، ممکن است با اندریوس و پطرس و همچنین یعقوب و یوحنا آشنایی داشته است.

آیا فیلیپ می توانسته پیش از پیروی از مسیح، دوست و همکار ماهیگیری یعقوب، یوحنا، پطرس و اندریوس باشد؟ کاملا ممکن است. در واقع، دلیلی وجود دارد که باور کنیم پس از رستاخیز، زمانی که پطرس برای ماهیگیری با توما، ناتانیل، پسران زبدی و «دو نفر دیگر» رفت، افراد دیگر احتمالا اندریوس (برادر پطرس) و فیلیپ بوده اند (باب ۲۱، آیه‌های ۲ و ۳). انجیل یوحنا نشان می‌دهد که فیلیپ اغلب با ناتانیل، که بهترین دوست او بود، همراه می شده است.

چون یوحنا احتمالا با فیلیپ بزرگ شده بود، می‌توانست درک عمیق‌تری از شخصیت او ارائه دهد، چیزی که نویسندگان دیگر اناجیل (یا شاید به آن علاقه‌مند نبودند) به آن نپرداخته‌اند.

به طرز کنایه آمیزی، با اینکه عیسی گروهی از مردان با شخصیت‌های متمایز و گاهاً متضاد را به عنوان شاگردان برگزیده خود فراخوانده بود، بسیاری از این دوازده نفر پیش از رسالتشان از یک منطقه‌ی خاص آمده بودند و شغل مشترکی داشتند. در واقع، شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد دست‌کم نیمی از این دوازده نفر (پطرس، اندریاس، یعقوب، یوحنا، فیلیپ، ناتانیائیل و توما) پیش از آنکه شاگردان عیسی شوند، دوست و شاید همکار بوده‌اند.

اما در مورد فیلیپ، سه داستان در انجیل یوحنا شخصیتی بسیار متفاوت از پطرس، یعقوب و یوحنا را به ما نشان می‌دهد. برای مثال، در روایت اطعام پنج هزار نفر، عیسی رو به فیلیپ کرد و پرسید: «از کجا نان بخریم تا این مردم غذا بخورند؟» (یوحنا ۶: ۵). با این حال، یوحنا اشاره می‌کند که عیسی این کار را به طور خاص برای «امتحان کردن او (فیلیپ) انجام داد، زیرا او خود می‌دانست که چه می‌خواهد انجام دهد» (یوحنا ۶: ۶). عیسی با چنین جمعیت بزرگی می‌دانست که دوازده شاگرد پول کافی برای خریدن غذا برای همه، چه رسد به خودشان، ندارند.

فیلیپ، به عنوان مدیر گروه که مسئولیت تهیه‌ی غذا و رسیدگی به امور تدارکاتی را بر عهده داشت، نکته‌ی آشکار را بیان کرد: «دویست دینار نان برایشان کافی نیست تا هرکدام حتی کمی دریافت کنند!» (یوحنا ۶: ۷). روی کاغذ، او اشتباه نمی‌کرد. این کاری بود که فیلیپ انجام می‌داد.

او فردی محاسبگر بود که همیشه روی تدارکات، سازماندهی، بودجه‌ی متعادل و نتیجه‌ی نهایی تمرکز می‌کرد. او محاسبه کرده بود و اعداد با هم جور درنمی‌آمدند. به گفته‌ی جان مک‌آرتور، «فیلیپ درگیر مسائل دنیوی بود و به همین دلیل تحت تأثیر غیرممکن بودن مشکل فوری قرار گرفت. او برای ماجراجویی، بیش از حد اهل حساب و کتاب بود. واقعیتِ اعداد و ارقام ایمان او را تحت‌الشعاع قرار داد… او چنان مجذوب محاسبات عقلانی بود که فرصتی را که این موقعیت ارائه می‌داد، نمی‌دید» (۱۲۷).

این اولین معجزه ای نبود که فیلیپ از عیسی دیده بود. او در عروسی قانا حضور داشت که عیسی آب را به شراب تبدیل کرد (یوحنا ۲: ۱۱-۱) و در بیش از یک مورد دیده بود که عیسی بیماران و لنگان را شفا می دهد (یوحنا ۴: ۵۴-۴۶؛ یوحنا ۵: ۱۷-۱). اما با اینکه فیلیپ، عیسی را به عنوان مسیح تشخیص داده بود و از همان ابتدا با میل او را دنبال می کرد، ایمان او هنگامی که با امر غیرممکن روبرو شد، کم آورد.

در این مورد خاص، اندرو بود که در نهایت پیش‌قدم شد و پسری را که پنج نان و دو ماهی داشت نزد عیسی آورد (یوحنا ۶: ۹). البته، اندرو نیز مانند فیلیپ از وضعیت مالیِ سیر کردن چنین جمعیت بزرگی آگاه بود و به خوبی می‌فهمید که پنج نان و دو ماهی برای سیر کردن آن همه آدم [مردم] و حتی خودشان ۱۳ نفر کافی نخواهد بود. او به هر حال پسر را با نذرش نزد عیسی آورد و بدین ترتیب ایمانی را نشان داد که فیلیپ هنوز نیاز داشت در زندگی خود پرورش دهد (متی ۱۷: ۲۰).

متاسفانه، این آخرین باری نبود که تردید فیلیپ مانع از مشارکت او در چیزی معجزه آسا می شد. چند فصل بعد (یوحنا ۱۲: ۲۲-۲۰)، گروهی از یونانیان برای دیدن عیسی آمدند. با توجه به اسم یونانی آشکار فیلیپ، آنها نزد فیلیپ آمدند تا ببینند آیا او می تواند برایشان ملاقاتی با مسیح ترتیب دهد یا خیر.

یک بار دیگر، هنگامی که فرصتی برای خدمت به او داده شد، فیلیپ مردد شد. او به جای اینکه این جان‌های مشتاق را مستقیم نزد عیسی ببرد، که به شاگردانش گفته بود: «کسی که نزد من می‌آید، هرگز او را بیرون نمی‌رانم» (یوحنا ۶: ۳۷)، به اندرو روی آورد، کسی که می‌دانست هر کسی را نزد عیسی خواهد برد.

و باز هم، در این مورد اندرو به جای فیلیپ، موهبت هدایت دیگران به سوی مسیح را دریافت کرد. چرا که تمرکز محدود و عمل‌گرایی فیلیپ باعث شد تا او فرصتی برای خدمت را از دست بدهد.

در پاسخ به این سخنان عیسی، فیلیپ گفت: “خداوندا، پدر را به ما نشان ده، و برای ما کافی است.” (یوحنا ۱۴:۸)

در پاسخ به فیلیپ، عیسی گفت: «آیا من این مدت طولانی با شما بوده‌ام، و با این حال مرا نشناخته‌ای، فیلیپ؟ کسی که مرا دیده است، پدر را دیده است؛ چگونه ممکن است این را بگویی، پدر را به ما نشان ده؟ آیا باور نمی‌کنی که من در پدر هستم، و پدر در من است؟» (یوحنا ۱۴: ۱۰-۹)

بار دیگر، نیت فیلیپ خیر بود. او از عیسی پیروی کرده بود، او را به عنوان مسیح شناخته بود و زندگی خود را وقف او کرده بود. او فقط نتوانسته بود قطعات پازل را کنار هم بچیند. ایمانش هنوز ضعیف، درک او ناقص و اعتماد به نفسش کم بود.

با این حال، بهتر است قبل از اینکه فیلیپ را به شدت مورد انتقاد قرار دهیم، به یاد داشته باشیم که عیسی با علم کامل به شخصیت فیلیپ، او را به عنوان شاگرد خود برگزید.

چه چیزی فیلیپ را به عیسی جذب کرد؟

يکي از ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد فيليپ که در انجیل یوحنا می‌خوانیم این است که مسیح به جليل (شهری در اسرائیل) سفر کرد و شخصاً او را پیدا کرد (یوحنا ۱: ۴۳).

البته، عیسی به همه پیروان خود، گذشته و حال، یادآوری می‌کرد: «شما مرا انتخاب نکردید، بلکه من شما را انتخاب کردم و تعیین کردم که بروید و میوه بدهید، و میوه‌ی شما باقی بماند.» (یوحنا ۱۵:۱۶)

عیسی همچنین گفت که مشیت و کار پدر است که انسان‌ها را به نجات می‌کشاند (یوحنا ۶: ۴۴). در مورد فیلیپ، این کار حتی قبل از ملاقات او با عیسی در حال انجام بود. در واقع، در انجیل یوحنا می‌خوانیم که هم فیلیپ و هم ناتانیائیل، شاگردان مشتاق پیامبران عهد عتیق شده بودند (یوحنا ۱: ۴۳-۵۱)، به طوری که وقتی عیسی روز بعد از فراخواندن پطرس، اندریاس، یعقوب و یوحنا به سراغ فیلیپ آمد، فیلیپ به سرعت عیسی را به عنوان مسیح موعود معرفی کرد.

همانطور که با اندرو و پطرس اتفاق افتاد، فیلیپ در مرحله بعد خبر عیسی را برای دوستش ناتانیائیل برد. فیلیپ به او گفت: «ما کسی را یافته‌ایم که موسی در تورات و همچنین پیامبران درباره‌اش نوشته‌اند: عیسی، پسر یوسف، از ناصره!» (یوحنا ۱: ۴۶). ناتانیائیل کمی بیشتر شکاک بود و پرسید که آیا از ناصره می‌تواند چیزی خوب بیرون بیاید؟ فیلیپ در پاسخ با دعوتی ساده گفت: «بیا و ببین!» (یوحنا ۱: ۴۶).

فیلیپ، درست مثل ناتانیائیل، سال‌ها در جستجوی مسیح بود و با دیدن عیسی، کاملاً مطمئن شد که او همان منجی موعود است. با این حال، چندین سال طول کشید تا فیلیپ در نهایت متوجه شود که به لطف و رحمت خدا به پیروی از عیسی فراخوانده شده است و تنها با فیض الهی نجات خواهد یافت.

آیا فیلیپ مبلغ انجیل همان فیلیپ رسول است؟

در کتاب مقدس، پیگیری کردن اسامی و شخصیت‌های فراوان آن، همیشه آسان نیست. در حالی که تلفظ برخی از اسامی ممکن است دشوار باشد، اما چالش اصلی اغلب زمانی پیش می‌آید که بخواهیم افرادی را که نام‌های مشابه یا حتی دقیقاً یکسان دارند از هم تشخیص دهیم.

در سراسر جهان، در بسیاری از فرهنگ‌ها داشتن نام‌های مشابه یا حتی نام‌های محبوب که نسل به نسل منتقل می‌شوند، غیرمعمول نیست. یهودیانِ دوران کتاب مقدس نیز از این قاعده مستثنی نبودند.

با در نظر گرفتن این نکته که در بین دوازده حواری، دو مرد به نام یعقوب، دو نفر به نام سمعان و دو نفر به نام یهودا وجود داشتند، قابل درک است که چرا بسیاری از خوانندگان، شخصیت‌های مختلف کتاب مقدس را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند.

البته، در بسیاری از موارد، نویسندگان کتاب مقدس برای تمایز قائل شدن بین افرادی با نام یکسان، از نام خانوادگی، لقب یا مشاغل مختلف استفاده می‌کردند. این موضوع را در مورد یعقوب، پسر زبدی، که با لقب «پسر رعد» شناخته می‌شد، و یعقوب، پسر حلفی، که گاهی اوقات به او یعقوب کوچک، یعقوب کم‌اهمیت یا یعقوب جوان‌تر نیز گفته می‌شود، می‌بینیم. همچنین برای جدا کردن یهودا از هم‌درسش یهودای اسخریوطی، که به عیسی خیانت کرد، او را در برخی روایت‌ها تدی (تادئوس) می‌نامیدند.

متأسفانه، یکی از اشتباهات رایج مربوط به فیلیپ رسول و فیلیپ مبلغ انجیل است که یکی از هفت شمّاس اصلی بود که توسط رسولان انتخاب شدند (اعمال رسولان ۶: ۱-۶). فیلیپ دوم، همان مبلغ انجیل، در نهایت بشارت داد و در اعمال رسولان ۸: ۲۵-۴۰ به خدمت یک خواجه اتیوپیایی پرداخت. با وجود اینکه فیلیپ رسول نیز رهبری برجسته‌ای در کلیسای اولیه داشت، مسیر و نقشی متفاوت را بر عهده گرفت.

بعد از عروج عیسی چه بر سر فیلیپ آمد؟

همانند بسیاری از رسولان، بیشتر آنچه در مورد فیلیپ پس از عروج عیسی مسیح می‌دانیم، از تاریخ کلیسا و سنت‌های آن سرچشمه می‌گیرد.

برخي گزارش‌ها حاكي از سفر فيليپ به شمال دور، تا سرزمين اسکيتيا است که امروزه بخشي از اوکراین به شمار مي‌رود. مدت زمان اقامت او در آنجا مشخص نيست. اما بر اساس اکثر روايات، فیلیپ حدود هشت سال پس از مرگ يعقوب، برادر يوحنا، در هيروپليس در فريجيا (ترکيه امروزي) با سنگسار به شهادت رسيد. به هر ترتيب، فيليپ تا پايان عمر و حتي تا لحظه مرگ، شاهد وفاداري به رستاخيز عيسي مسيح باقي ماند.

در حالی که بخش زیادی از زندگی فیلیپ پس از انجیل‌ها برای ما نامشخص است، اما می‌دانیم که فیض نجات‌بخش مسیح، مردی را که زمانی مرددی عمل‌گرا و محاسبگر بود، به خادمِ پُر‌اطمینان و صریحِ انجیل تبدیل کرد. او کسی بود که با نام، برای تأسیس کلیسا و هدایت روح‌های بی‌شمار به سوی همان خدایی که او را به مشارکت در کار باشکوهِ ساختنِ پادشاهی‌اش دعوت کرده بود، فراخوانده شد.